Een lid van de ondernemingsraad schendt de geheimhoudingsplicht. Wat kunt u als ondernemer doen?
Helaas komt het geregeld voor: tijdens een traject met de ondernemingsraad over een advies- of instemmingsplichtig besluit lekt een lid van de ondernemingsraad (OR-lid) informatie in de organisatie. Hierdoor komt het voorgenomen besluit onder druk te staan en verslechterd de verstandhouding met de ondernemingsraad. Kunt u optreden? Wat zijn uw mogelijkheden als een OR-lid zijn geheimhoudingsplicht schendt?
Wettelijke geheimhoudingsplicht
In artikel 20 Wet op de ondernemingsraden (WOR) staat een algemene geheimhoudingsplicht. Een lid van de ondernemingsraad is verplicht tot (1) geheimhouding van alle zaken- en bedrijfsgeheimen die hij als OR-lid verneemt, (2) aangelegenheden ten aanzien waarvan u als ondernemer geheimhouding heeft opgelegd, of (3) waarden het OR-lid het vertrouwelijk karakter moet begrijpen.
Ook na beëindiging van het OR-lidmaatschap blijft deze geheimhoudingsplicht gelden.
Mag u als ondernemer voor alle aangelegenheden geheimhouding opleggen?
Volgens uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam (de Ondernemingskamer) op 12 december 2003 blijkt van niet. Geheimhouding mag niet worden opgelegd voor de inhoud van een sociaal plan, zo oordeelde de Ondernemingskamer. De OR was door de opgelegde geheimhouding niet in staat zijn achterban te raadplegen. Omdat dit een wezenlijk onderdeel is van het takenpakket van de ondernemingsraad, werd de ondernemingsraad in de uitoefening van zijn rol belemmerd door de geheimhoudingsplicht.
De achterbanconsultatie is echter niet (altijd) ongeclausuleerd. De ondernemer mocht volgens het Gerechtshof Amsterdam op 8 oktober 2020 de ondernemingsraad beperkingen opleggen t.a.v. de achterban raadpleging in een reorganisatietraject, omdat de bij de reorganisatie betrokken werknemers dan nog voor het reorganisatiebesluit geconfronteerd konden worden met hun ontslag zonder dat de werkgever hen daarover had geïnformeerd.
Strafbaar feit
(Opzettelijke) schending van de wettelijke geheimhoudingsplicht levert een strafbaar feit op. Het Openbaar Ministerie zou kunnen besluiten het OR-lid te vervolgen. Deze vervolging kan leiden tot een gevangenisstraf of het opleggen van een geldboete.
Uitsluiting OR werkzaamheden
Als ondernemer kunt u uw OR-lid uitsluiten van zijn OR werkzaamheden als hij zijn geheimhoudingsplicht schendt. Dit is geregeld in artikel 13 WOR. U moet hiervoor de kantonrechter om toestemming vragen. De kantonrechter wijst het verzoek alleen toe als vastgesteld wordt dat het OR-lid het overleg van de ondernemingsraad met u als ondernemer ‘ernstig belemmert’.
De kantonrechter kan besluiten het OR-lid voor een bepaalde periode geheel of gedeeltelijk uit te sluiten voor zijn werkzaamheden. Uitsluiting kan plaatsvinden tot het einde van de zittingstermijn. Het OR-lid blijft echter tot het einde van die zittingstermijn lid van de ondernemingsraad.
Waar u aan moet denken bij het begrip ‘ernstig belemmeren’? Allereerst dus de schending van de geheimhoudingsplicht, maar ook bijvoorbeeld het verstoren van het overleg tussen de ondernemer en ondernemingsraad, of het doen van mededelingen waardoor het vertrouwen in de OR wordt geschaad. Het gaat erom dat het OR-lid de werkzaamheden opzettelijk frustreert.
Overigens kan de ondernemingsraad zelf ook via deze route uitsluiting van een OR-lid verzoeken.
De Hoge Raad heeft op 27 maart 2020 geoordeeld dat het niet vereist is dat een OR-lid eerst gewaarschuwd is of een laatste waarschuwing heeft ontvangen, voordat hij kan worden uitgesloten van zijn werkzaamheden als OR-lid. Natuurlijk zal de omstandigheid dat een OR-lid al vaker is gewaarschuwd wel meespelen in de beoordeling van de aard en ernst van de gedraging.
Ontslag op staande voet
Het Gerechtshof Amsterdam meende dat het ontslag op staande voet van een (oud) OR-lid gerechtvaardigd was in de situatie dat de werknemer vertrouwelijk informatie uit het afgeschermde gedeelte van de server had geraadpleegd en die informatie had gedeeld met meerdere collega’s. De toegang tot de server bestond gedurende zijn OR lidmaatschap, maar was per ongeluk open blijven staan voor de werknemer. De werknemer had moeten weten dat hij deze informatie niet mocht inzien en niet openbaar mocht maken. Hij had verschillende cursussen gevolgd op dit vlak. Het feit dat hij nooit was gewezen op de consequenties van het doorspelen van vertrouwelijke informatie of dat er geen beleid bestond dat hierop zag maakte de situatie naar mening van het Gerechtshof niet anders (Gerechtshof Amsterdam, 8 oktober 2013, ECLI:NL:GHAMS:2013:3274).
Ontbinding kantonrechter op grond van verwijtbaar handelen
U kunt ook een ontbindingsverzoek indienen bij de kantonrechter op grond van verwijtbaar handelen. In een situatie waarin de kantonrechter Tilburg moest oordelen over een ontbindingsverzoek, werd het verzoek echter afgewezen. De kantonrechter meende dat het OR-lid slechts zaken van organisatorische aard had gedeeld met zijn achterban en daarvan niet kon worden gezegd dat die concurrentiegevoelig zijn. Ten aanzien van de gedeelde informatie was ook niet expliciet geheimhouding opgelegd. Als concurrentiegevoelige informatie, zoals bijvoorbeeld productiemethoden, investeringsplannen, onderzoeken, adressen, e.d. gedeeld wordt, zou dat mogelijk wel tot de ‘e-grond’ kunnen leiden (Rechtbank Midden-Nederland, 20 juli 2016, ECLI:NL:RBMNE:2016:4080). Dat geldt ook als expliciet geheimhouding is opgelegd door de ondernemer.
Boete
Indien u in de arbeidsovereenkomst met het bewuste OR-lid een geheimhoudingsplicht met een boete bij overtreding bent overeengekomen, kunt u uiteraard en naast genoemde andere maatregelen, deze boete op de werknemer verhalen.
Tips
- Zorg ervoor dat u bij elke adviesaanvraag of instemmingsverzoek de ondernemingsraad geheimhouding oplegt t.a.v. de inhoud en de (aanvullende) te delen informatie.
- Verder is het raadzaam aandacht te besteden aan de geheimhoudingsplicht, door bijvoorbeeld de OR trainingen te laten volgen op dit vlak.
- Tenslotte is het verstandig standaard in de arbeidsovereenkomst een geheimhoudingsplicht plus boetebeding overeen te komen.
Twijfelt u over een situatie met uw ondernemingsraad? Of heeft u als ondernemingsraad behoefte aan advies of ondersteuning? Bel gerust voor een vrijblijvend gesprek. Ik denk graag met u mee.
Voor meer informatie over de ondernemingsraad: zie ook mijn vorige blog: Vacatures binnen de ondernemingsraad; kan de OR nog rechtsgeldig besluiten? Houdt de OR op te bestaan?
29 juni 2021, Arienne Inden, advocaat arbeidsrecht/MfN-registermediator
