Uit de recente ontwikkelingen naar aanleiding van een uitzending van BOOS over vermeende misstanden bij The Voice of Holland, de vermeende gedragingen van de heer Overmars bij AJAX, ontwikkelingen bij Volt e.d. blijkt dat seksueel grensoverschrijdend gedrag een lastig onderwerp is.
Maar wat is seksueel grensoverschrijdend gedrag? Volgens het College voor de Rechten van de Mens zijn seksuele opmerkingen, grapjes, gebaren of ongewenste aanrakingen, seksuele intimidatie. Er is sprake van een seksuele lading waardoor een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende situatie ontstaat. Dit gedrag is niet altijd strafbaar.
Vaak is sprake van een machtsverschil, een onafhankelijkheidssituatie en/of een voorafgaande periode waarin een situatie van vertrouwen wordt gecreëerd. Juist hierdoor raken slachtoffers verward op het moment dat sprake is van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Heb ik verkeerde signalen afgegeven, was het mijn schuld?
Hoe zit het in uw organisatie en wat moet u doen als u signalen opvangt?
Allereerst is het van belang dat u een protocol ongewenst gedrag heeft opgesteld dat u bij voorkeur actief en regelmatig onder de aandacht brengt. Gebleken is echter dat alleen een protocol onvoldoende is. Met name is de cultuur doorslaggevend. Spreek uw werknemers of collega’s dus aan op het moment dat seksistische of andere ongepaste opmerkingen worden gemaakt.
Daarnaast is van belang dat u een (bij voorkeur externe) onafhankelijke vertrouwenspersoon heeft aangesteld en werknemers beschikken over de contactgegevens van deze vertrouwenspersoon. Via de arbodienst of de Landelijke vereniging van vertrouwenspersonen kunt u een geschikte, gekwalificeerde vertrouwenspersoon aanstellen. Het wetsvoorstel verplichtstelling vertrouwenspersoon uit 2020 is op 26 januari 2022 opnieuw bij de Tweede Kamer ingediend. Deze vertrouwenspersoon kan worden benaderd als een werknemer wil praten over een bepaalde situatie, of bijvoorbeeld een vermoeden van seksueel grensoverschrijdend gedrag wil melden.
Omdat werknemers vaak angstig zijn om te praten, is het raadzaam bij signalen van dergelijk gedrag, een onafhankelijk onderzoek in te stellen. De vertrouwenspersoon of een extern onderzoeksbureau kan anonieme verklaringen afnemen. Gedurende het onderzoek kan de vermeende dader worden geschorst. Van groot belang is dat de vermeende dader als onderdeel van dit onderzoek wordt geconfronteerd met de uitkomsten van het onderzoek en hierop kan reageren.
Wordt de situatie niet duidelijk (ene woord tegen het andere) en/of zijn er geen duidelijke seksueel grensoverschrijdende gedragingen dan kunt u werknemer alsnog een waarschuwing geven. Bij gebleken seksueel grensoverschrijdend gedrag kunt u afhankelijk van de situatie, waaronder de ernst en aard van de gedragingen, de reactie van de werknemer, de staat van dienst, de duur van de arbeidsovereenkomst, de positie van de werknemer (voorbeeldfunctie) e.d., ofwel overgaan tot ontslag op staande voet, een ontbindingsverzoek indienen, een vaststellingsovereenkomst aanbieden of het afdoen met een waarschuwing en/of overplaatsing.
Wilt u weten wat u het beste kunt doen in een voorkomende situatie? Bel Arienne Inden of een van haar collega’s uit Team Arbeidsrecht.
