Het is wel duidelijk dat het Hof van Justitie van de EU in Luxemburg niet terugdeinst voor het doen van krasse uitspraken. Op 10 september 2024 oordeelde dit Hof dat Apple onterecht en ongeoorloofd staatssteun van Ierland ten bedrage van 14 miljard Euro had ontvangen in de periode van 1992 tot en met 2014.
Wat “staatssteun” is, is nog zo makkelijk te duiden. Onder staatssteun wordt niet verstaan het door een (lid-)staat verschaffen van voordelen aan individuen, particulieren. Dus bijstandsuitkeringen, zorg- en kinderopvangtoelagen en navenante regelingen vallen er niet onder.
Staatssteun is een begrip dat past in het stelsel van de EU om de concurrentie (zo) zuiver en eerlijk (mogelijk) te houden. Het gaat dan om concurrentie tussen ondernemingen in elke afzonderlijke lidstaat en in de gehele EU. Kortom, lidstaten mogen geen voordelen geven aan ondernemingen om hen een concurrentievoorsprong te geven. Dat verhindert, verstoort of vervalst te onderlinge concurrentie tussen ondernemingen. Dat is volgens het Europees Verdrag (Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie) tie toegestaan aan lidstaten.
Er zijn ook geoorloofde vormen van staatsteun aan ondernemingen, maar die zijn in dat Verdrag specifiek opgesomd en deze vormen van staatssteun moeten meteen worden gemeld bij de Europese Commissie.
Alle andere vormen van staatssteun aan ondernemingen zijn dus in beginsel verboden. En dat hoeft het beslist niet gaan om voordelen ter grootte van miljarden Euros. Dat geldt ook al voor aanzienlijk kleinere bedragen, zeker als het gaat om vormen van staatsteun op nationaal, regionaal of lokaal niveau.
In Ierland – net als in vrijwel alle landen – geldt een wet, die ondernemingen oplegt vennootschapsbelasting te betalen. Voor voornamelijk grote ondernemingen zijn de Ierse belastingautoriteiten er wel voor in om over die plicht tot het betalen van vennootschapsbelasting vooraf afspraken te maken. Dat geldt overigens niet alleen voor de Ierse belastingautoriteiten: In andere staten, ook Europese lidstaten, waaronder met name ook Nederland, hebben de belastingautoriteiten daar ook een handje van. Voor het maken van dit soort afspraken, tax-rulings genoemd, is wel begrip op te brengen. Dit is vooral zo, als – kort gezegd – een grote onderneming gevestigd in één land, exploitaties, investeringen, kosten, omzet en winst genereert in ook andere landen dan enkel het vestigingsland.
Apple was zo’n tax-ruling overeengekomen met de Ierse belastingautoriteiten. Die afspraken kwamen er op neer, dat Apple in feite amper vennootschapsbelasting betaalde in Ierland. Het was in elk geval maar een fractie van de vennootschapsbelasting, die Apple zou hebben moeten betalen als niet de tax-ruling, maar de Ierse wet op de vennootschapsbelasting, was toegepast.
Nu zijn EU-lidstaten autonoom als het gaat over belastingheffing. De EU heeft geen bevoegdheden op het gebied van belastingen van de lidstaten. Maar toch meent het Hof van Justitie met de Europese Commissie, dat het maken van dergelijke tax-rulings gelijk te stellen is met het nemen van maatregel van een staat (Ierland), die met staatsmiddelen wordt bekostigd (namelijk door af te zien van betaling van vennootschapsbelasting). Een maatregel ook, die het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig kan beïnvloeden en die zomede ook de concurrentie in de EU kan vervalsen. En ook een maatregel, die Apple als begunstigde een selectief voordeel heeft beogen te verschaffen. Maatregelen van deze aard zijn volgens het genoemd Verdrag verboden, ook al zal zijn deze gemaakt in het kader van een nationale belastingheffing.
Deze juridische strijd over 14 miljard Euro heeft zo’n acht jaar geduurd. Het valt aan te nemen, dat hiermee één schaap over de dam is, en dat meer schapen zullen volgen.
Vragen over deze uitspraak of andere kwesties? Bel of mail gerust, wij denken graag met u mee!
Lees ook mijn voorgaande blogs, waaronder;
Vrijheid van meningsuiting en reputatie van een merk
Hof van Justitie EU streng voor (wettelijke) kredietregistratie
Auteursrechten, foto’s en geportretteerden: een juridisch bewerkelijk cocktail!
