U herkent het vast: een werknemer vertrekt naar de concurrent. Deze werknemer heeft een tijdelijk contract. Op dat moment wilt u als ondernemer uw bedrijf beschermen door een beroep te doen op het concurrentiebeding. De vraag is of een beroep op een concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd zal slagen.
Wanneer mag je een concurrentiebeding afsluiten?
In Nederland geldt als uitgangspunt dat een concurrentiebeding enkel schriftelijk kan worden overeengekomen in een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. De hoofdregel is dan ook dat een bij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd geen concurrentiebeding kan worden gesloten. Toch kan een concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd geldig zijn.
Wanneer is een concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd geldig?
Het concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd: zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen
Het is mogelijk om een concurrentiebeding bij het aangaan van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd schriftelijk overeen te komen wanneer deugdelijk gemotiveerd wordt aangegeven waarom het concurrentiebeding wegens zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen noodzakelijk is. Zonder schriftelijke motivering van de zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen zal het concurrentiebeding geen stand houden. Lees het blog van Tally Opbroek voor meer informatie met betrekking tot onrechtmatige concurrentie zonder concurrentiebeding.
Wat zijn zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen?
Een motivering kan gelegen zijn in hele specifieke kennis of bedrijfsinformatie die de werknemer op zal doen, waarbij de werkgever onevenredig wordt benadeeld als de werknemer overstapt naar een concurrent. Er zal uit de motivering concreet moeten blijken met welke specifieke bedrijfsinformatie en kennis de werknemer het bedrijfsdebiet van de werkgever daadwerkelijk in gevaar kan brengen. Te denken valt aan unieke producten en/of diensten die een bedrijf binnen zijn sector ontwikkelt of specifieke bedrijfsinformatie waarvan de werknemer vanuit zijn functie kennis heeft genomen.
Rechters stellen hoge eisen aan de motivering van het concurrentiebeding
Rechters stellen hoge eisen aan de motiveringsplicht. De motivering was volgens de kantonrechter onvoldoende, omdat:
– De opsomming van de te beschermen bedrijfsgegevens een te algemene strekking had, onvoldoende specifiek was en onvoldoende kenbaar was toegesneden op de werknemer. Omschreven moet zijn met welke concrete gegevens juist deze werknemer het bedrijfsdebiet van de werkgever daadwerkelijk in gevaar (kan) brengen.
– Ook werd een concurrentiebeding niet rechtsgeldig bevonden omdat de motivering van het concurrentiebeding specifieker toegesneden had kunnen worden op de werkzaamheden die de werknemer feitelijk vervulde.
De motivering was in een andere zaak wel voldoende onderbouwd omdat in het beding precies omschreven was van welke bedrijfsspecifieke informatie de werknemer in zijn functie kennis kreeg. Voor het bedrijf was verder van groot belang dat zowel de informatie over haar werkwijze, als over degenen die zij te werk stelt, als informatie over potentiële opdrachtgevers wordt beschermd. Dat geldt ook in het geval het een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd betreft. De werknemer had immers vanaf de aanvang van de arbeidsrelatie toegang tot alle bestanden van het bedrijf en kennis van haar werkwijze. De noodzaak tot bescherming van de desbetreffende gegevens is in het beding van de arbeidsovereenkomst voldoende tot uitdrukking gebracht.
Het concurrentiebeding was in de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd van een zwembadmonteur voldoende gemotiveerd. De zwembadmonteur had kennis van de op maat gemaakte zwembaden voor particulieren. Aangezien de zwembadmonteur regelmatig onderhoudswerkzaamheden verrichtte bij de belangrijkste klanten, was hij zeer goed op de hoogte van de aangebrachte installaties. Naast deze klantinformatie had hij wetenschap van de prijsstelling van de diverse producten, alsmede van de omzetten en bedrijfsresultaten. De werkgever heeft daarmee voldoende onderbouwd waarom zij de zwembadmonteur heeft willen binden aan het concurrentiebeding.
Het concurrentiebeding: onbillijke benadeling?
Wanneer de noodzakelijkheid van het beding vaststaat zal een belangafweging plaatsvinden. Het is dan de vraag of het belang van de werkgever bij een concurrentiebeding kan opwegen tegen het nadeel voor de werknemer.
Een belangafweging viel in het nadeel van een werkgever uit omdat handhaving van het concurrentiebeding onbillijk werd geacht bij een jonge, net afgestudeerde werknemer die aan het begin van haar carrière stond en voor wie het, na haar afstuderen, de eerste baan betrof.
In een andere uitspraak viel de belangafweging voor een werkgever gunstig uit. De werknemers werden niet onbillijk benadeeld door het concurrentiebeding nu zij het hart van de organisatie vormde. De werknemers konden de bij de werkgever opgedane kennis direct toepassen en de kans was aanwezig dat de werknemers zakelijke mogelijkheden die ze konden hebben gevonden tijdens hun dienstverband, voor zichzelf bewaard konden hebben en na hun uitdiensttreding te eigen bate zouden benutten.
Een zwaarwegend belang werd aangenomen bij een werknemer die kennis had van klantenlijsten, prijslijsten, kostprijzen, leveranciersgegevens, werkwijzen en knowhow. Bovendien was niet afdoende aannemelijk gemaakt dat de werknemer bij handhaving van het beding ernstig nadeel zal ondervinden bij het vinden van een passende werkkring. Het beding was namelijk in geografische zin beperkt tot een straal van 30 kilometer. De duur van het concurrentiebeding werd wel van twee naar één jaar verkort.
Maatwerk is de sleutel tot succes
De slagingskans is het grootst indien de schriftelijke motivering van het concurrentiebeding wordt toegespitst op de functie en de werkzaamheden van de medewerker. Maatwerk is vereist. Het is daarom aan te raden om geen standaard motivering te gebruiken die in meerdere arbeidsovereenkomsten wordt opgenomen. Wees zo volledig mogelijk en vermijd algemeenheden.
Natuurlijk staan de advocaten van Marree + Dijxhoorn advocaten voor u klaar om u te adviseren. Het Team Arbeid kan helpen bij de beoordeling van een concurrentiebeding en de daarbij behorende motivering. Wij kunnen u ook begeleiden bij het opstellen daarvan.
Caroline Huizinga, advocaat arbeidsrecht, (+316 82 61 15 08 en c.huizinga@mend.nl) 23 december 2020
