Garanties, een bekend woord, maar wat houdt het juridisch gezien in? Misschien verlangt u weleens ‘garantie’ van de verkoper als u in uw dagelijkse leven een nieuw (keuken)apparaat aanschaft? Meestal zal dat het geval zijn, bijvoorbeeld in de vorm van een garantie dat het apparaat in een bepaalde periode niet stuk zal gaan. Een garantie is echter niet altijd nodig. Op grond van de wet moet een gekocht product namelijk deugdelijk zijn en beantwoorden aan de koopovereenkomst. Dit betreft de zogenaamde ‘wettelijke garantie’.
De producent of verkoper van een product kan in aanvulling op de wet aanvullende garanties verstrekken (bijvoorbeeld een verlengde garantietermijn); dit wordt een commerciële garantie genoemd.
In de zakelijke sfeer worden bij verkooptransacties ook regelmatig garanties verstrekt. Dat betekent dat over het algemeen de verkoper ervoor in staat dat ‘het verkochte’ bepaalde (gegarandeerde) eigenschappen bezit, of dat het gedurende tenminste een bepaalde periode naar behoren zal functioneren. In juridische zin houdt een garantie in dat indien blijkt dat het betreffende product de toegezegde, gegarandeerde eigenschappen toch niet bezit, of het product binnen de gegarandeerde periode toch stuk gaat, dat dan vast staat dat het verkochte niet aan de koopovereenkomst beantwoordde.
In gevallen waarin een overeenkomst zonder garanties niet wordt nagekomen (een partij schiet tekort in de juiste nakoming), is de niet-nakomende partij als uitgangspunt enkel aansprakelijk voor vergoeding van eventuele schade als de niet-nakoming aan die partij toerekenbaar was. Van toerekenbaarheid is geen sprake indien een beroep gedaan kan worden op overmacht. Bij overmacht vervalt dan dus de verplichting tot vergoeding van schade.
Als echter een garantie wordt geschonden, is de verkopende partij in alle gevallen van niet nakoming aansprakelijk, zelfs als sprake is van overmacht. Een garantie biedt dus zekerheid over de kwaliteit van een product en biedt meer bescherming als het product die kwaliteit toch blijkt te missen.
Bij overnames van bedrijven spelen garanties ook een belangrijke rol. In dat geval is het over te nemen bedrijf ‘het product’, waarvan de koper ook wenst dat het voldoet aan de koopovereenkomst als de aandelen worden overgedragen. Vanwege de vele facetten van een onderneming bevat een overnamecontract over het algemeen een (zeer) gedetailleerde lijst van garanties, tezamen met afspraken over de looptijd van die garanties en de maximale aansprakelijkheid van de verkoper als een garantie niet juist blijkt te zijn. Overnamecontracten bevatten naast garanties vaak ook nog zogenoemde ‘vrijwaringen’. Een vrijwaring beschermt een koper tegen een reeds geïdentificeerd risico, dat zich mogelijk in de toekomst kan manifesteren. De potentiële koper heeft tijdens het boekenonderzoek bijvoorbeeld een brief gezien van de Belastingdienst met de aankondiging van een onderzoek (en mogelijk een boete). Of een klant heeft een aansprakelijkstelling gestuurd aan het over te nemen bedrijf. In dat geval zal een garantie ‘dat er geen boetes of claims zijn ingesteld tegen de onderneming’ de koper niet beschermen. In dergelijke gevallen dient een vrijwaring overeen gekomen te worden die beschermt tegen de boete of de claim. Het verschil tussen een garantie en een vrijwaring zit dus in de mate waarin een risico reeds voorzienbaar en geïdentificeerd is.
Het opstellen van een passende en dekkende lijst van garanties en vrijwaringen vereist goed inzicht in de onderneming en mogelijke risico’s en luistert erg nauw. Uiteraard zijn wij u graag van dienst waar het gaat het formuleren van garanties en vrijwaringen bij overnames, maar ook in andere commerciële transacties.
